Ένα ολοκληρωμένο έργο για τη Μεσσηνία στην πολιτισμική της διαχρονία, που ν' ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της επιστημονικής έρευνας, αποτελούσε αναμφισβήτητα desideratum. Το εκτενές πόνημα που παρουσιάζουμε με την έκδοση αυτή φιλοδοξεί να καλύψει έτσι υπαρκτό κενό και ν' αναδείξει τις κύριες εκφάνσεις της πορείας της πανάρχαιας αυτής περιοχής του τόπου μας στην ιστορία και τη σημαντική συμβολή της στο πολιτισμικό γίγνεσθαι του Ελληνισμού.

Οι δεκαέξι εισηγήσεις παρατίθενται υπό μορφή ενός ζωντανού οδοιπορικού, που έλκει την αφετηρία του από τα προϊστορικά χρόνια συνεχίζεται στην Αρχαιότητα, στο Βυζάντιο, στη Λατινοκρατία, στην Τουρκοκρατία, στην Επανάσταση και καταλήγει στη νεώτερη και σύγχρονη εποχή.

Αναδεικνύονται τα περισπούδαστα αρχαιολογικά κατάλοιπα, αντικείμενα της προϊστορικής, κλασσικής και βυζαντινής αρχαιολογίας, με επίκεντρο την Αρχαία Μεσσήνη, τις περίφημες βυζαντινές εκκλησίες και τα μοναδικά φρούρια της περιοχής. Αποτυπώνονται οι θεμελιώδεις σταθμοί της ιστορικής διαδρομής της Μεσσηνίας στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, στην προεπαναστατική περίοδο και στην Παλιγγενεσία με επικέντρωση στην έναρξη της Επανάστασης, στο ηρωικό Μανιάκι και στο επιστέγασμα του Αγώνα στο Ναυαρίνο.