Η «ψυχολογία συριανού συζύγου» (1894) είναι ένα από τα διηγήματα της τελευταίας φάσης του ροιδικού έργου και αποτελεί ταυτόχρονα ένα δείγμα του ανατρεπτικά ειρωνικού ύφους του με δόσεις σάτιρας για τα λογοτεχνικά δεδομένα της Ελλάδας και όχι μόνο. Ένας ορκισμένος εργένης ερωτεύεται παράφορα μια νέα και για να μπορέσει να απαλλαγεί από την «κατάστασην ερωτευμένου» κάνει το προφανές...την παντρεύεται. Όσο περνάει ο καιρός διαπιστώνει ότι ο έρωτας αντί να κοπάσει έχει φουντώσει... Και τότε αρχίζει το προσωπικό του παραλήρημα και οι εφιαλτικές νύχτες του, αποτελούμενες από υποψήφιους εραστές, εκνευριστικές χοροεσπερίδες και προκλητική κοκέτικη συμπεριφορά της γυναίκας του. Ο ήρωας θα βρει την λύση και θα μπορέσει να καταλαγιάσει τον πυρετό του βρίσκοντας το λυτρωτικό «κινίνον»...