ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΠΡΩΙΜΟ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

Όταν ο θεϊκος Εγκέλαδος ηρέμησε, ύστερα από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια που ανατάραζε τη γη από τα κοσμογονικά της βάθη ως τα ανώτερα στρώματά της, στην ανατολική Μεσόγειο ο ελλαδικός χώρος αποκτούσε βαθμιαία την οριζόντια μορφή του. Στο ιστορικό ημίφως της 7ης χιλιετίας εμφανίζεται στην Αργολίδα ο Νεολιθικός Ανθρωπος και γύρω στο 5000 π.Χ., πάνω σ' ένα ομαλό λόφο της Θεσσαλίας, εγκαθίσταται μια μικρή ομάδα ανθρώπων, στη γνωστή σήμερα θέση Σέσκλο. Έκτοτε, τα υποσχετικά φυσικά γνωρίσματα τούτου του τόπου προσήλκυαν σαν μαγνήτης νομάδες που αναζητούσαν γόνιμη γη, βοσκοτόπια για τα λιγοστά κοπάδια τους και νέες πατρίδες. Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί έφτασαν στη φιλόξενη τούτη γη. 'Αλλοι τόσοι όμως έφυγαν. Χάθηκαν. Οι περισσότεροι έμειναν. Ήρθαν κι' άλλοι και αυτοί ήταν μάλιστα ελληνόφωνοι. Και εγκαταστάθηκαν. Κι άπλωσαν ρίζες, βαθιές. Με τους αιώνες μετέτρεπαν την άγρια Φύση σε δικό τους περιβάλλον. Ανθρώπινο. Και κάποτε το βίωσαν τόπο τους και πατρίδα. Κι' αισθάνθηκαν γηγενείς.

Πως οι πρωτόγονοι άνθρωποι της 3ης χιλιετίας έφτασαν ως τον 5ο π.Χ. αι.'''σαν έτοιμοι από καιρό'' για την Αθήνα της τέχνης, της σκέψης, της δημοκρατίας; Ποιό φυσικό ή κοινωνικό οικοσύστημα στήριξε όλη αυτή τη μακρά και δύσβατη πορεία, προκαλώντας τέτοια μεταβολή; Ποιές θρησκευτικές και πνευματικές δυνάμεις ή ανθρώπινο ψυχικό σθένος έφεραν τη μεγάλη μετάλλαξη;

Ξετυλίγοντας υπομονετικά το κουβάρι του χρόνου, η μεταβολή φωτίζεται από πολιτιστικές εξελίξεις που στο σύνολο τους δεν ήταν παρά οι πόνοι μίας ατέρμονης κυοφορίας επάλληλων πολιτισμών και εσωτερικών ανθρώπινων συγκρούσεων, μεταξύ συντηρητισμού και εξέλιξης, φαντασίας και πραγματικότητας, παράδοσης και προόδου, πίστης και αμφισβήτησης, θέσης και απόρριψης.