Η ανατροπή του σκηνικού στην Ανατολή.

To καλοκαίρι του 1943 ο Γερμανικός Στρατός προετοιμαζόταν για τη διεξαγωγή της Επιχείρησης CITADEL, τη μεγάλη επίθεση εναντίον της εξέχουσας του Κουρσκ. Με το να εφαρμόσουν την επιτυχημένη τακτική της κυκλωτικής κίνησης, οι Γερμανοί αποσκοπούσαν στην εξάλειψη της σοβιετικής εξέχουσας, την ταχεία συντριβή των εχθρικών δυνάμεων που είχαν αναπτυχθεί εντός αυτής και τη δημιουργία των προϋποθέσεων που θα επέτρεπαν να τεθεί η Σοβιετική Ένωση εκτός πολέμου. Από την πλευρά τους, οι Ρώσοι αξιοποίησαν το χρονικό διάστημα έως την έναρξη της γερμανικής επίθεσης και μετέτρεψαν την εξέχουσα του Κουρσκ σε ένα τεράστιο οχυρό. Στην καθοριστική σύγκρουση που ακολούθησε οι Ρώσοι εξουθένωσαν τον εχθρό με την αμυντική δραστηριότητά τους, κατέστρεψαν τα τεθωρακισμένα του και, τελικά, ανέλαβαν την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Οι Σοβιετικοί είχαν το πάνω χέρι σε όλες τις παραμέτρους που καθόρισαν την έκβαση της Μάχης του Κουρσκ. Αυτοί υπαγόρευσαν στους Γερμανούς το πεδίο της μάχης, τη φύση και το είδος των εχθροπραξιών. Είναι αλήθεια ότι οι Σοβιετικοί υπέπεσαν σε σφάλματα κατά τη διάρκεια της μάχης, κάτι που παραδέχθηκαν και οι ίδιοι στην εξιστόρηση των γεγονότων κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Παρά ταύτα, ο Κόκκινος Στρατός αφομοίωνε γνώσεις σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Σε τελική ανάλυση, εκείνος που έκανε την πλέον εύστοχη παρατήρηση για την «εκατόμβη θυμάτων του Belgorod» δεν ήταν άλλος από τον Hoth, που είπε στον von Manstein τα εξής: «Από το 1941 και μετά οι Ρώσοι έχουν μάθει πολλά. Δεν είναι πλέον απαίδευτοι χωριάτες. Έχουν διδαχθεί από εμάς την τέχνη του πολέμου».

Το σημαντικότερο κέρδος που είχε η Σοβιετική Ένωση από τη νίκη της επί των Γερμανών στο Κουρσκ ήταν το γεγονός ότι ανέλαβε την πρωτοβουλία των κινήσεων σε επίπεδο στρατηγικής. Μετά το Κουρσκ οι Γερμανοί δεν πραγματοποίησαν άλλες επιθέσεις στο Ανατολικό Μέτωπο. Από τα τέλη Ιουλίου του 1943, όταν οι Σοβιετικοί άρχισαν να ανακτούν με τις αντεπιθέσεις τους τα περιορισμένα εδάφη που είχε καταφέρει να καταλάβει η Βέρμαχτ εντός της εξέχουσας του Κουρσκ, η προέλαση του Κόκκινου Στρατού ήταν συνεχής και τερματίστηκε μόνον όταν η Κόκκινη Σημαία υψώθηκε στο Γερμανικό Κοινοβούλιο, στο Βερολίνο, το Μάιο του 1945.