Την αφορμή για το κείμενο που ακολουθεί έδωσε μια δίωρη περίπου παρουσίαση της ζωής και του έργου του Γιάννη Ρίτσου στους φοιτητές του Βυζαντινού και Νεοελληνικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η παρουσίαση έγινε το Δεκέμβριο του 1979 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 70 χρόνια του ποιητή, που οργάνωσε το Λογοτεχνικό Εργαστήρι της Β Έδρας Νέας Ελληνικής Φιλολογίας.

Η βασική μορφή του κειμένου δεν έχει αλλάξει. Ορισμένες αλλαγές οφείλονται σε όσα πρόσθεσε ή αφαίρεσε μια δεύτερη ανάγνωση. Οι σημειώσεις, ενημερωμένες και σε μεταγενέστερα δημοσιεύματα, έχουν διπλό σκοπό: να τεκμηριώσουν, μεζί με τα άφθονα παραθέματα, τα όσα γράφονται και υποστηρίζονται και να βοηθήσουν, μαζί με την επιλογή της βιβλιογραφίας, όσους θα ήθελαν να ασχοληθούν πιο συστηματικά με το έργο του Ρίτσου.