Με σημείο έναρξης το ''Έργον του Ελληνισμού εν Μακεδονία'' του Αθανάσιου Ευταξία (1880) και κατάληξη, στις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων, την προξενική έκθεση του Αντώνιου Σακτούρη (1909), κωδικοποιήθηκαν όσες συναφείς μαρτυρίες επιτρέπουν να χαρτογραφηθούν κατά κάποιο τρόπο οι ρητορικοί τόποι, τα στερεότυπα και οι αντιφάσεις της ελληνικής εθνικιστικής ιδεολογίας, αφενός, και, αφετέρου, η συγκεκριμένη τακτική που υιοθετείται, και οι εξορθολογιζόμενοι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί, με τα οποία επιχειρείται να εργαλειοποιηθεί η Μεγάλη Ιδέα.