Σε μια προσπάθεια προσφοράς νέου υλικού στην ιστορική έρευνα και με γνώμονα την ανασύσταση των γεγονότων μιας εξαιρετικά κρίσιμης περιόδου για την Ελλάδα, συνδυάσθηκαν αρχειακά τεκμήρια και μαρτυρίες για τη διαφώτιση, μιας εποχής γεμάτης δυναμική αντιπαλότητα και γέννηση - ωρίμανση παθών, που οδήγησαν σε πρωτόγνωρες καταστάσεις κατά τη δεκαετία του 1940. Στο παρόν έργο παρουσιάζεται, με τον όσο το δυνατό πιο αντικειμενικό τρόπο, «η δράσις» πλήθους μονίμων αξιωματικών του στρατού ξηράς, από τις περιοχές Θεσσαλίας, Στερεάς, Ευβοίας και Πελοποννήσου, «εις την κατοχήν» και «εις τον Ε.Λ.Α.Σ.» μέσα από «εκθέσεις», προανακρίσεις, ένορκες διοικητικές εξετάσεις (Ε.Δ.Ε.) σε συνδυασμό με αφηγήσεις καθώς και η μετέπειτα αντιμετώπισή τους από την στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του νεοσύστατου μεταπελευθερωτικού στρατού και κράτους.

Νέα στοιχεία, που ως τώρα δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά και παρέμεναν άγνωστα στο ευρύ κοινό, έρχονται στην επιφάνεια, προσφέροντας καινούργια δεδομένα στη συζήτηση για την δεκαετία του '40.