Η ΑΝΑΚΑΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ Η ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ-ΔΟΚΙΜΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1989-2004

Τα δοκίμια αυτά ανήκουν στην περίοδο 1989-2004. Η αφετηρία συνδέεται με την 200ή επέτειο της Γαλλικής Επανάστασης και την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και του υπαρκτού σοσιαλισμού. Το 2004 δεν αντιπροσωπεύει μεγάλη σημασίας σταθμό παρά μόνον ίσως αυτόν της Δ' Σταυροφορίας. Τα δοκίμια χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, που αντιπροσωπεύουν τέσσερα μεγάλα θέματα, τα οποία με απασχόλησαν τα τελευταία χρόνια. Είναι ιστορικά δοκίμια κυρίως και από τον τίτλο τους είναι φανερό ότι πρόκειται για σχόλια, που αναφέρονται σε διάφορα ιστορικά θέματα, μεγάλα ή μικρά, παλαιότερα ή νεώτερα, αλλά και σε πολιτικά ζητήματα. Είναι γραμμένα με περίσκεψη περίσσια, αλλά και με κριτική έως αιρετική διάθεση. Αντιπροσωπεύουν όλα στιγμές αδιεξόδου του πανεπιστημιακού δασκάλου-ερευνητή, ο οποίος καταφεύγει σε αυτή τη μορφή του γραπτού λόγου, για να ξεφύγει από τις αναπόδραστες επιταγές της επιστήμης του, ερωτοτροπωντας με το έργο του σχολιαστή των δημοσίων πραγμάτων.

Στο εξώφυλλο, ο προτελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Ιωάννης Η' Παλαιολόγος με δυτική ενδυμασία, οε πίνακα του Αντόνιο Πιζανελο, Ιταλού ζωγράφου και χαράκτη, που υπήρξε από τους σπουδαιότερους εκπρόσωπους της σχολής της Φεράρας.

Ο Πιζανέλο ζωγράφισε αυτό τον πίνακα με την ευκαιρία της άφιξης του Βυζαντινού ηγέτη στην Ιταλία, κατά τη σύγκληση της συνόδου της Φεράρας για την Ενωση της ελληνικής και της λατινικής Εκκλησίας (1438 - 1439), τελευταίας απόπειρας πριν την 'Αλωση να αντιμετωπισθεί η οθωμανική απειλή.

Η ένωση ανακοινώθηκε, αλλά το διάταγμα που θα την επισημοποιούσε απορρίφθηκε μαζικά από τον ορθόδοξο κλήρο που παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη.