Η Φιλόθρηνη διάθεση στον άνθρωπο και στον ποιητή αποτελεί το εισαγωγικό δοκίμιο στο μεγαλόπνοο έργο του συγγραφέα: 13 αυτοτελείς μα και συνδεόμενες μεταξύ τους μελέτες που καλύπτουν ολόκληρη τη λογοτεχνία μας, σε συνδυασμό προς τη γενικότερη κοινωνικοοικονομική ζωή, την ατομική και την ομαδική ψυχολογία. Στα διαδοχικά κεφάλαια του βιβλίου («Ο Καμί και το ανηφόρισμα του Σίσυφου», «Η ήττα στη θέση της αναθεώρησης», «Η θρησκευτικότητα του Παπαδιαμάντη», «Οι ατομικές και κοινωνικές τάσεις», «Ο αποπροσανατολισμός του καλλιτέχνη», «Η μεταπολεμική ελληνική ποίηση», «Η στροφή των μαζών στη φυγή», «Το ανέλπιδο ως στάση»), ο Μάρας εξετάζει το υλικό του υπό το πρίσμα του διπόλου Αισιοδοξία-Απαισιοδοξία για να στηρίξει την άποψή του περί γνήσιας, περιστασιακής και κίβδηλης Τέχνης.