Η Καστοριά, μια από τις σημαντικότερες βυζαντινές καστροπολιτείες, διατηρεί μοναδικά θρησκευτικά και κοσμικά μνημεία, μάρτυρες της μακραίωνης ιστορίας της. Στο παρόν βιβλίο συγκεντρώνονται δέκα κείμενα, που αναφέρονται στην ιστορική τοπογραφία και στην αρχιτεκτονική της Καστοριάς από τη Βυζαντινή εποχή μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Αποτελούν τον καρπό πολύχρονης ερευνητικής δραστηριότητας, κατά την οποία προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε ορισμένες πτυχές της ιστορίας της πόλης, που παραμένουν ακόμη σχετικά άγνωστες. Τα κείμενα αυτά έχουν δει το φως της δημοσιότητας στο παρελθόν, είτε ως ανακοινώσεις συνεδρίων, είτε ως δημοσιευμένα άρθρα σε επετηρίδες, βιβλία κλπ. Πρόκειται όμως για δημοσιεύσεις διάσπαρτες και δυσπρόσιτες για τον απλό αναγνώστη.

Η έκδοση τους στον παρόντα τόμο έχει ως σκοπό να τα επαναφέρει σε επαφή με το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό αναθεωρημένα και συμπληρωμένα με νεότερα στοιχεία και επεξεργασμένα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εναρμονίζονται μεταξύ τους και να αποτελούν ένα ενιαίο σπονδυλωτό βιβλίο. Η διαχρονική ανάγνωση του οικιστικού φαινομένου μιας πόλης αναδεικνύει τον τρόπο ανάπτυξης των εκάστοτε κοινωνικο-οικονομικών σχηματισμών και τις χωρικές αποκρυσταλλώσεις.