ΜΕΛΕΤΕΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΦΕΙΡΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ Σ. ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟ

Η αναθεωρητική στάση του Γιάννη Κοτόπουλου γονιμοποιεί διαρκώς νέους τόπους, αψηφώντας οποιοδήποτε κόστος. Αμφισβήτησε τον εθνικό ρόλο των ληστών, επαναπροσδιόρισε τις αρχές της νεότερης ελληνικής ιστορίας, πολέμησε τις θεωρίες συνωμοσίας στις διεθνείς σχέσεις της Ελλάδας, ανέδειξε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της και οδήγησε την έρευνα για το Μακεδόνικο Ζήτημα σε νέους δρόμους.

Αρκεί κανείς να διαβάσει με προσοχή τη δίτομη ιστορία του, για να εντοπίσει πλήθος νέων ερωτημάτων και προκλήσεων για τολμηρή έρευνα. Εδώ ακριβώς εντοπίζεται και ο πρώτος λόγος της έλξης μαθητών και επιστημονικών θαυμαστών. Παρά τις όψιμες κριτικές που δέχτηκε, δεν μπορεί κανείς να του αμφισβητήσει το χαρακτήρα ενός κατ' εξοχήν αναθεωρητικού ιστορικού με τόλμη λόγου και άποψη, φιλελεύθερη και φιλευρωπαΐκή.

Ο δεύτερος λόγος της επιστημονικής γοητείας του είναι η γραφή του. Δεν εννοώ το γλωσσικό όργανο, που με τα χρόνια έγινε λογιότερο ή την κομψότητα στο χειρισμό της αγγλικής πρόζας, που επαινέθηκε σε κάθε βιβλιοκρισία- ούτε την ευρηματικότητα στους τίτλους και τους όρους, που κι αυτή μας επηρέασε όλους. Εννοώ τη δυνατότητα να αναδεικνύει με τη γραφή του τον ανθρώπινο παράγοντα, να ζωντανεύει τα πρόσωπα, διπλωμάτες, κλέφτες, καπετάνιους, βοεβόδες, μέσα στα γεγονότα και τις θεωρητικές συζητήσεις, χωρίς να χάνει ποτέ το στημόνι της αφήγησης.