Μια πραγματεία για την αγάπη, σε όλες της τις μορφές, για την ανώτερη, συμπαντική αρμονία. Το πιο «μυστικιστικό», το πιο «αινιγματικό» και, για πολλούς, καλύτερο, έργο του Ντοστογιέφσκι.

«Δεν υπάρχει τίποτα δυσκολότερο στον κόσμο από την απεικόνιση του πραγματικά υπέροχου ανθρώπου... Και δεν υπάρχει πιο υψηλή αποστολή για τον άνθρωπο από το να δώσει ανιδιοτελώς τον εαυτό του στους ανθρώπους», λέει ο συγγραφέας αναφορικά με την ιδέα και την απόφασή του να καταπιαστεί με το δύσκολο εγχείρημα της παρουσίασης όχι ενός ακόμα, μεταξύ πολλών άλλων στη λογοτεχνία, «θετικού ήρωα», αλλά του «απόλυτα καλού» ανθρώπου. Ο αλλόκοτος ήρωάς του, ο πρίγκιπας Μίσκιν, ενσαρκώνει την ιδέα της αληθινής αγάπης και αυταπάρνησης, της αγάπης που φτάνει ως τη θυσία. Ο Μίσκιν-Χριστός πάσχει, χαίρεται, συμπονά, ερωτεύεται, αλλά η πραγματική ζωή τον υπερβαίνει. Θα υποκύψει κι αυτός, όπως και τα υπόλοιπα πρωταγωνιστικά πρόσωπα του έργου, η όμορφη, άτυχη κι ερωτευμένη με τον πρίγκιπα Ναστάσια Φιλίπποβνα κι ο παθιασμένος μαζί της Ραγκόζιν, στον αδυσώπητο νόμο των ανθρώπινων παθών, που συχνά οδηγεί στο θάνατο ή στην τρέλα.