Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΝΟΣ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

Aπό τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους το 1830 έως το δημοψήφισμα του 1974, ο βασιλικός θεσμός (και ειδικότερα η δυναστεία των Γκλύξμπουργκ) έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Η ανάμιξη των βασιλέων και οι παρεμβάσεις τους στα πολιτικά πράγματα αποτελούσαν συνηθισμένη πρακτική, συχνά με αναπόφευκτη συνέπεια πολιτειακές παρεκκλίσεις, πολιτικές επιπλοκές και πρόκληση κοινωνικών εντάσεων οι οποίες ορισμένες φορές έφθαναν μέχρι τα όρια της εμφύλιας σύγκρουσης (Εθνικός Διχασμός, επακόλουθα της μικρασιατικής καταστροφής). Υπό αυτές τις συνθήκες, η κατάργηση της Μοναρχίας και η εγκαθίδρυση της Β' Ελληνικής Δημοκρατίας (τον Δεκέμβριο του 1974) υπήρξε μια αναμενόμενη και, μέχρις ενός σημείου, αναπότρεπτη εξέλιξη.

H πορεία του βασιλικού θεσμού στη νεώτερη Ελλάδα αποτελεί το θέμα του 16ου βιβλίου της καθιερωμένης σειράς ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ. Σημαντικές πτυχές της νεοελληνικής κοινοβουλευτικής ζωής και των πολιτικών εξελίξεων εξετάζονται με νηφάλιο και διεισδυτικό τρόπο, υπό το πρίσμα της συμμετοχής σ' αυτές των εκάστοτε βασιλέων.

Η συγγραφέας ιστορικός Mαρία Σαμπατακάκη περιγράφει τις απαρχές του θεσμού της Μοναρχίας, την εμπειρία της Αντιβασιλείας και την 30άχρονη μοναρχία του Οθωνα, την άνοδο του Γεωργίου Α' και την εδραίωση του βασιλικού οίκου των Γκλύξμπουργκ. Στη συνέχεια, αναλύει την ταραγμένη περίοδο της βασιλείας του Κωνσταντίνου Α' και τους πρώτους κλυδωνισμούς του θρόνου, την ανακήρυξη της Α' Ελληνικής Δημοκρατίας, την πραξικοπηματική παλινόρθωση της Μοναρχίας και του Γεωργίου Β'. Τέλος, διερευνά τη μετεμφυλιακή ισχυροποίηση του θεσμού κατά τα χρόνια του Παύλου, την καταλυτική παρουσία της Φρειδερίκης, τις αντιδραστικές κινήσεις του Κωνσταντίνου Β' και τη μετωπική σύγκρουσή του με τον Γεώργιο Παπανδρέου (τα Ιουλιανά και την Αποστασία), γεγονότα καθοριστικά για την εξέλιξη του ελληνικού θρόνου. Οι καίριες αναλύσεις της συγγραφέως, που ειδικεύεται στη Νεοελληνική Ιστορία, κλιμακώνονται με την εξιστόρηση των σχέσεων των Ανακτόρων με το δικτατορικό καθεστώς της 21ης Απριλίου, οι οποίες στοίχισαν στην ελληνική μοναρχία την καταδίκη της στο δημοψήφισμα του 1974. Το κείμενο συνοδεύεται από πλούσια εικονογράφηση που περιλαμβάνει πολλές αδημοσίευτες μέχρι σήμερα φωτογραφίες.