Το παρόν βιβλίο πραγματεύεται τη διαμόρφωση της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης και την εμφάνισή της στους κόλπους του ασυνειδήτου (υποσυνειδήτου), κατά τη μετάβαση από τον μύθο στον λόγο (λογικό). Μολονότι στην παγκόσμια ιστορικοφιλοσοφική βιβλιογραφία, αφιερωμένη στην εμφάνιση και την ανάπτυξη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας εξετάζεται, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, αυτό το πρόβλημα, ωστόσο, το ζήτημα του μηχανισμού μετάβασης από τον μύθο στον λόγο σχεδόν δεν διερευνάται, ούτε και στα βιβλία που αναφέρονται στο εν λόγω πρόβλημα. Η παρούσα εργασία κάνει μια προσπάθεια να καλύψει αυτό το κενό.
Κατά την άποψή μας, το πρόβλημα αυτό είναι από τα καίρια για την κατανόηση της γένεσης και της εξαιρετικής άνθησης του ελληνικού πολιτισμού, φαινόμενο, που ο Ε. Ρενάν το ονόμασε «ελληνικό θαύμα». Η αιτία αυτού του μοναδικού φαινομένου στην ιστορία της ανθρωπότητας έχει ελάχιστα μελετηθεί, αν έχει μελετηθεί. Στο μεταξύ, η ιστορία του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού έχει τις ρίζες της σε εκείνα τα φαινόμενα, από την ερμηνεία των οποίων θα γίνει κατανοητός και ο ίδιος ο πολιτισμός, οι αξιολογικοί προσανατολισμοί του, η τύχη και το μέλλον του.
Η επεξεργασία της ιστορικοφιλοσοφικής θεματολογίας συνδέεται στενά με την καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης. Για τον άνθρωπο, ιδίως τον σύγχρονο, παραμένουν ακατανόητες οποιεσδήποτε αλήθειες, παρμένες έξω από τη ζωντανή σύνδεση των εποχών και των γενεών, έξω από τη δυναμική της ιστορίας και της ίδιας της ανάπτυξης της σκέψης.