ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

Στην παρούσα μελέτη επιχειρήσαμε να ανασυντάξουμε την προβληματική του Ιωάννη Δαμασκηνού γύρω απο την έννοια της υπόστασης, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της σκέψης του. Αναπόδραστο ορίζοντα αυτής της προσπάθειας αποτελεί ο κατηγοριακός οπλισμός του Δαμασκηνού, οι δύο δηλαδή μνημειώδεις κλίμακες των πέντε φωνών και των δέκα κατηγοριών. Παρουσιάσαμε τον τρόπο σύστασης της υπόστασης, στην τριπλή εκδοχή της: Θεός, άνθρωπος και Θεάνθρωπος. Αναζητήσαμε τα στοιχεία εκείνα τα οποία μας δίνουν την έννοια της υπόστασης, τονίζοντας τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν τόσο τα αχώριστα συμβεβήκοτα (σωματικά χαρακτηριστικά), όσο και τα χωριστά (θελήματα-ενέργειες).

Ο ρόλος των συμβεβηκότων κατανοείται διττώς: στη λογική κλίμακα των γενών-ειδών αποτελειώνουν τις υποστάσεις, ενώ στον χώρο του πραγματικού χωρίζουν τις ομοειδείς και ομοούσιες υποστάσεις. Μέσα λοιπόν απο μία σειρά παρεμβάσεων που πραγματοποιεί ο Δαμασκηνός στο αρχαιοελληνικό κατηγοριακό σύστημα, θα δείξουμε πως στοιχειώνεται ο πατερικός λόγος όσον αφορά στις έννοιες υπόσταση, πρόσωπο, άτομο καθώς και στις έννοιες ουσία, φύση και μορφή.