«Τα μεγάλα πνεύματα της αρχαίας Ελλάδος, οι μεγάλοι φιλόσοφοι, μελέτησαν σε βάθος τη μουσική και έθεσαν τις επιστημονικές βάσεις της έρευνας της. Ο Πυθαγόρας και οι Πυθαγόρειοι διαπίστωσαν ότι η μουσική διέπεται από μαθηματικούς κανόνες, προσδιόρισαν τις αριθμητικές σχέσεις των μουσικών διαστημάτων και διατύπωσαν πρώτοι αρχές και σχέσεις που σήμερα θεωρούμε αυτονόητες, οι οποίες όμως, πριν από αυτούς ήταν άγνωστες. Οι οπαδοί του Αριστόξενου μελέτησαν το φαινόμενο «μουσική» έχοντας ως γνώμονα την εμπειρία του Αριστοτέλους. Οι Πυθαγόρειοι και οι Αριστοξενικοί συγκρότησαν τις δύο βασικές ομάδες μελέτης της μουσικής κατά την Αρχαιότητα.

Μεγάλη τομή στην ιστορία της μουσικής πρέπει να θεωρηθεί η επινόηση από τους Αρχαίους Έλληνες της πρώτης γνωστής μουσικής γραφής στον κόσμο, της παρασημαντικής (περί το 470 π.Χ.). Αν και , χάρη στο σύγγραμμα του Αλύπιου Εισαγωγή στη Μουσική διαθέτουμε την κλείδα ανάγνωσης της αρχαίας μουσικής, δυστυχώς έχουν φθάσει σε μας μόνο περί τις 60 αρχαίες παρτιτούρες, όλες πολύ κολοβωμένες (πλην του σκολίου του Σεκίλου), ώστε να μη μπορούμε να έχουμε μια σαφή αντίληψη εκείνης της μουσικής.

Μια μεγάλη ποικιλία οργάνων, εγχόρδων, πνευστών και κρουστών ήταν σε χρήση τότε, από αυτά αλλά περιέπεσαν νωρίτερα ή αργότερα σε αχρηστία και άλλα επιβίωσαν, εξελίχθηκαν και επηρεάζουν μέχρι σήμερα τη μουσική πραγματικότητα (π.χ. ύδραυλις - εκκλησιαστικό όργανο, πανδούρα - μπουζούκι, έγχορδα με δοξάρι - οικογένεια βιολιού).