ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

Στην κοινωνία στην οποία ζούμε προσπαθούμε να εκφράσουμε την ατομικότητά μας που μάς διακρίνει από τους άλλους. Παράλληλα, όμως, συνδεόμαστε με τους άλλους με δεσμούς αλληλεγγύης. Η ταυτότητά μας προβάλλει ως το αινιγματικό προϊόν δύο αντίρροπων δυνάμεων που μας κάνουν να μην μπορούμε να πούμε «εγώ» παρά μόνο λέγοντας «εμείς». O άλλος είναι το alter ego μας.

Oι συγγραφείς, συζητώντας με το έργο των Τοκβίλ, Ρωλς, Ταίηλορ και Κίμλικα, υποστηρίζουν ότι η κοινωνία μας θέτει ως αίτημα την επιδίωξη της ισότητας. Ταυτοχρόνως, όμως, τίθεται το ζήτημα της πολιτισμικής διαφοράς, της πολιτισμικής συνιστώσας της ταυτότητάς μας. Αν είμαστε ίσοι και αν θέλουμε αυτή η ισότητα να είναι πραγματική, δεν θα έπρεπε να αποδεχτούμε την έκφραση της ετερότητας, δεν θα έπρεπε οι εκδηλώσεις της ετερότητας να αναγνωρίζονται ισότιμα και στο δημόσιο χώρο; Πρέπει να υπερασπιζόμαστε το άτομο άρα και το δικαίωμα του ατόμου στη διαφορά, το δικαίωμά του να «ανήκει» σε μια κοινότητα, απαντούν οι συγγραφείς, υπό έναν όμως θεμελιώδη όρο, υπό τον όρο του απαρέγκλιτου σεβασμού ενός βασικού κριτηρίου: Όλες οι πολιτισμικές και κοινοτικές συνιστώσες της κοινωνικής ζωής οφείλουν να σέβονται την ατομικότητα στο εσωτερικό τους. Αναγνωρίζεται το δικαίωμα του ατόμου να «ανήκει» σε μια κοινότητα, αλλά όχι το δικαίωμα της κοινότητας να επιβάλλει στο άτομο τις αξίες της. Κατά συνέπειαν, οι ομάδες (πολιτισμικές, εθνοτικές, μειονοτικές) δεν θα μπορούν να κατέχουν και να ασκούν συλλογικά δικαιώματα.

Με τον τρόπο αυτό, οι συγγραφείς μένουν πιστοί στον πυρήνα του πολιτικού φιλελευθερισμού. Διευρύνουν τους ορίζοντές του ώστε να μπορέσει να λάβει υπ’ όψιν του την έννοια της διαφοράς, αλλά και επισημαίνουν τους κινδύνους του κοινοτισμού και του σχετικισμού.