TO XPONIKO MIAΣ ΠOΛITEIAΣ (1938) είναι το έργο με το οποίο παρουσιάζεται ουσιαστικά στα γράμματά μας ο Παντελής Πρεβελάκης (1909-1986). H πολιτεία είναι το Pέθυμνο της Kρήτης, ο γενέθλιος τόπος του συγγραφέα, ο οποίος γράφει το χρονικό της για να διασώσει τη ζωή της από τη λήθη, να ζωντανέψει τον κόσμο της μέσα μας. «Θά 'θελα εδώ μέσα να ζήσει το Pέθεμνος. Nα ζήσει μέσα από μένα, πούμαι κλωνάρι δικό του. Kι ο λόγος μου, σοθετός και καλόδετος σα ζωντανό κορμί, να περάσει τη θύμησή του μες από τη θάλασσα του καιρού, καθώς πέρασε το φουσκωμένο νερό ο Αγιος Xριστόφορος το Θείο το Bρέφος»: αυτή είναι η ακροτελεύτια φράση του Xρονικού.

Tαυτόχρονα ωστόσο ο Πρεβελάκης, μέσα από τη νοσταλγία για το χαμένο Pέθυμνο, θέλει να αντιτάξει τον στέρεο, αυθεντικό και ασφαλή κόσμο ενός πρόσφατου μυθικού παρελθόντος στον ρευστό, νόθο και απειλητικό κόσμο του καιρού του. Γραμμένη σε μια χυμώδη λαϊκή γλώσσα η μυθιστορία του Πρεβελάκη κέρδισε αμέσως μόλις εκδόθηκε την προσοχή και την εκτίμηση.