Ερευνάται διαχρονικά (1911, 1917-2003) η αποτελεσματικότητα της απόλυσης υπό όρους στις δύο εκφάνσεις της (πάγια και έκτακτη) ως ποινής εναλλακτικής στις ε-κτιόμενες ποινές εγκλεισμού θεμελιωμένου σε αυτόνομο σωφρονιστικό σκοπό.

Η ε-ξέταση της αποτελεσματικότητας της απόλυσης έγινε σε συνάρτηση με το υφιστάμε-νο ποινικό, πολιτικό, συνταγματικό, σωφρονιστικό (ιδεολογικό και πρακτικό) περι-βάλλον το οποίο υπαγόρευσε τόσο την εισαγωγή και επιβίωση του μέτρου στις διά-φορες ιστορικές φάσεις της εξέλιξής του, όσο και την ύπαρξη των μέτρων που προϋ-πήρξαν της εισαγωγής της απόλυσης. Διαπιστώθηκε ότι η απόλυση εισήχθη και έχει επιβιώσει ως μετρικό υποκατάστατο, η μεν πάγια της συχνής χρήσης του έκτακτου μέτρου της χάριτος, η δε έκτακτη της μαζικής χορήγησης χαρίτων, το οποίο χρησιμο-ποιήθηκε κατά την περίοδο 1830-1910, για την εξυπηρέτηση των πρακτικών και όχι ιδεολογικών αναγκών του σωφρονιστικού συστήματος.

Μολονότι η (πάγια) απόλυση ρητορικά έχει θεμελιωθεί θεωρητικά στον αναμορφωτικό σωφρονιστικό σκοπό (1917-1988) και στο σκοπό της κοινωνικής επανένταξης (1989-2003), ωστόσο στην πράξη δεν έχει δημιουργηθεί σωφρονιστική πειθαρχική υποδομή στη φυλακή και στην κοινωνία για την προώθηση του εκάστοτε σκοπού. Αυτή η έλλειψη υποδομής σε συνδυασμό με την έλλειψη εξειδίκευσης του σκοπού της κοινωνικής επανένταξης σε κριτήρια απόλυσης είναι υπόλογη για την ύπαρξη ανωμαλιών στην απόλυση, για την έλλειψη ουσιαστικής νομιμοποίησής της, για την αδυναμία ελέγχου της αποτελεσμα-τικότητάς της και για την εμφαινόμενη λειτουργία της ως ιδιότυπης χάριτος. ’ρση των ανωμαλιών θα επέλθει με αναδόμηση της πολιτικής και πρακτικής της απόλυσης, η οποία θα θεμελιώνεται στο σκοπό της κοινωνικής επανένταξης και με αναδόμηση των οργάνων και της διαδικασίας χορήγησής της.