Ως ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος η βουκολική ποίηση εμφανίζεται στα μέσα του 3ου προχριστιανικού αιώνα. Η εμφάνισή του ερμηνεύεται ως αντίδραση εναντίον της αστικής ζωής των μεγάλων πόλεων και της καταπιεσμένης ζωής του ατόμου φαίνεται ότι προσπαθεί να δημιουργήσει κάποια διέξοδα και προβάλλει την ανάγκη επιστροφής στην πληρότητα και στην αγαθότητα της μητέρας φύσης.

Κύριο θέμα της βουκολικής ποίησης είναι ο έρωτας στο ανθρώπινο και στο θεϊκό επίπεδο η φαντασία των βουκολικών ποιητών εμπνέεται από βιωματικές εμπειρίες και από πλούσιο μυθολογικό υλικό άνθρωποι και θεοί λειτουργούν ανεπιτήδευτα και ιδανικά στο χώρο των ερωτικών σχέσεων.

Η βουκολική ποίηση της ελληνικής αρχαιότητας κορυφώνεται με τον σικελό ποιητή Θεόκριτο (περίπου 300-260 π.Χ.) και συνεχίζεται, αν και με μικρότερη ποιότητα, με τον Μόσχο και με τον Βίωνα. Τη βουκολική ποίηση καλλιέργησαν αργότερα λατίνοι ποιητές: ο ποιητής της "Αινειάδας" Βιργίλιος έγραψε δέκα "Εκλογές" (Βουκολικά), ο Καλπούρνιος επτά και ο Νεμεσιανός τέσσερις. Στο κλίμα της βουκολικής λογοτεχνίας, τέλος, εντάσσεται το ποιμενικό μυθιστόρημα "Δάφνης και Χλόη" του Λόγγου (2ος-3ος αι. μ.Χ.).