ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ

Θα έπρεπε να είναι κανείς τελείως κενός για να μη βλέπει ότι η ομορφιά αυτής της φύσης, το «ανήριθμον γέλασμα» αυτής της θάλασσας, η κατευναστική λάμψη του φωτός καθιστούν ακόμη πιο μαύρη τη βεβαιότητα του σκοτεινού 'Αδη, όπως η γαλάζια διαφάνεια των νησιών καθιστά ακόμη πιο αβάσταχτη τη σκοτεινή και αδιάκοπη ταραχή του πάθους και της σκέψης μας. Ο ελληνικός κόσμος συγκροτείται ξεκινώντας από τη συνειδητοποίηση του ασύμβατου και παράδοξου χαρακτήρα της παρουσίας μας.

Η Ελληνική Ιδιαιτερότητα δεν είναι το μέτρο και η αρμονία ούτε η εμφάνιση της αλήθειας ως «αποκάλυψης». Η Ελληνική Ιδιαιτερότητα είναι το ζήτημα του μη-νοήματος και του μη-όντος.

Στο βιβλίο αυτό ο Κορνήλιος Καστοριάδης εξηγεί ποια είναι τα στοιχεία που καθιστούν τον ελληνικό πολιτισμό τόσο ξεχωριστό. Με αφορμή το έργο του Ομήρου, του Ησιόδου, καθώς και σημαντικών αρχαίων ελλήνων στοχαστών, όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, καταθέτει τις σκέψεις του για τις ρίζες της ελληνικής σκέψης, για την αρχαιοελληνική θρησκεία και κοινωνία. Προσεγγίζει ακόμα ζητήματα, όπως η πρωτοτυπία που χαρακτηρίζει τη διπλή ελληνική δημιουργία, η δημοκρατία και η φιλοσοφία, η θέση του ατόμου και η εμπειρία του θανάτου, η φύση της μυθολογίας και η γένεση των φιλοσοφικών ερωτημάτων από ορισμένους προσωκρατικούς (Αναξίμανδρος, Ηράκλειτος). Τα ζητήματα αυτά αναλύονται σε σχέση με ένα από τα βασικά αντικείμενα στοχασμού του Καστοριάδη: την εμφάνιση κοινωνιών ικανών να θέτουν σε αμφισβήτηση τα ίδια τους τα θεμέλια.