Ο Πυθαγόρου βίος του νεοπλατωνικού φιλοσόφου του 3ου μ.Χ. αιώνα Πορφύριου αντιστοιχεί στο μόνο σωζόμενο κεφάλαιο από μια Ιστοία της φιλοσοφίας που εκτεινόταν από τα Τρωικά ώς τον Πλάτωνα. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Η μορφή του Πυθαγόρα δεν έπαψε ποτέ να ασκεί ξεχωριστή έλξη. Στο γοητευτικό παιχνίδι της αναζήτησης των απαρχών, οι αρχαίοι είχαν πιστώσει τον προσωκρατικό του 6ου αιώνα π.Χ. με εντυπωσιακές «πρωτιές»: το πυθαγόρειο θεώρημα, τις θεωρίες για την αρμονία των σφαιρών του σύμπαντος και για την μετεμψύχωση, την πρακτική της μουσικοθεραπείας ακόμη και το ίδιο το όνομα και την έννοια της φιλοσοφίας. Από την άλλη πλευρά, το μυστήριο που τον περιέβαλε ήταν τέτοιο που ακόμα και ο ορθολογιστής Αριστοτέλης είχε καταγράψει τα θρυλούμενα θαύματα του σοφού· και ο θρύλος διατηρήθηκε ζωντανός μέχρι την Αναγέννηση.