Η Ευρώπη υπήρξε για πέντε αιώνες η εστία μιας βάρβαρης κυριαρχίας πάνω στον κόσμο. Την ίδια στιγμή, υπήρξε επίσης η εστία των χειραφετικών ιδεών που υπονόμευσαν την κυριαρχία αυτή. Για να μπορέσουμε να αντισταθούμε καλύτερα στη βαρβαρότητα, καλά θα κάνουμε να κατανοήσουμε την πολύπλοκη, ανταγωνιστική και συμπληρωματική σχέση ανάμεσα στον πολιτισμό και τη βαρβαρότητα.

Οι τραγικές εμπειρίες του 20ού αιώνα είναι αναγκαίο να οδηγήσουν σε μια νέα ανθρωπιστική συνείδηση. Το σημαντικό δεν είναι η μετάνοια, είναι η αναγνώριση. Μια αναγνώριση που πρέπει να αφορά όλα τα θύματα: Εβραίους, Μαύρους, Τσιγγάνους, ομοφυλόφιλους, Αρμένιους, αποικιοκρατούμενους της Αλγερίας ή της Μαδαγασκάρης. Είναι απαραίτητη αν θέλουμε να υπερνικήσουμε την ευρωπαϊκή βαρβαρότητα.

Όσον αφορά την Ευρώπη ένα πράγμα πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε, την ήσυχη συνείδηση, η οποία είναι πάντα μια ψευδής συνείδηση. Χάρη στο έργο της μνήμης, πρέπει να φτάνουν ως εμάς και να μας κατατρύχουν οι διάφορες μορφές βαρβαρότητας: οι υποδουλώσεις, το δουλεμπόριο των Μαύρων, οι αποικιοκρατίες, οι ρατσισμοί, ο ναζιστικός και ο σοβιετικός ολοκληρωτισμός.
Πρέπει να είμαστε ικανοί να στοχαστούμε την ευρωπαϊκή βαρβαρότητα για να την υπερβούμε, διότι το χειρότερο είναι πάντα πιθανό.
Η βαρβαρότητα μας απειλεί, ακόμα και πίσω από τις στρατηγικές που, υποτίθεται, την αντιμάχονται.