Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί το έναυσμα για να στραφεί ο Κοραής στην εξέταση των πολιτικών και ηθικών ζητημάτων που απορρέουν από τη νέα πραγματικότητα. Σκοπός του είναι να συμβάλει με τα κείμενά του στην οργάνωση του ελληνικού κράτους πάνω σε σταθερά και υγιή θεμέλια. Η θέσπιση ενός πολιτειακού πλαισίου και η πολιτική διαπαιδαγώγηση του ελληνικού λαού είναι για τον Κοραή επείγουσες ανάγκες, καθώς έχει φτάσει πλέον η στιγμή κατά την οποία τα οράματα δοκιμάζονται στην πράξη. Η επιλογή των προς έκδοση αρχαίων κειμένων γίνεται τώρα με γνώμονα την καταλληλότητά τους ως παιδευτικών εργαλείων για τη διαμόρφωση συνειδητών πολιτών.

Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό κυκλοφόρησαν στην εξαετία 1822-1827, συνεχίζοντας την «Ελληνική Βιβλιοθήκη» (τόμοι ΙΔ΄-Ις') και τα «Πάρεργα» (τόμοι Ε΄-Θ΄). Τα τέσσερα από αυτά έχουν διαλογική μορφή, γνωστή από προηγούμενα έργα του συγγραφέα. Όλα τα κείμενα ωστόσο δίνουν στον αναγνώστη την εντύπωση ότι αποτελούν συνεχή διάλογο, όπου διαφαίνονται ο προβληματισμός και η ανησυχία του Κοραή για ό,τι έχει σχέση με την υπό διαμόρφωση ελληνική πολιτεία. Ζητήματα όπως η επιλογή του πολιτεύματος, η αναζήτηση προστάτη μεταξύ των ξένων δυνάμεων, το πολιτικό ήθος και η ψηφοθηρία επανέρχονται στα Προλεγόμενα της ενότητας αυτής, η οποία καλύπτει χρονικά την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα. Με τις παραινέσεις αλλά και τις επιφυλάξεις του ο Κοραής συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια για την κατάκτηση της ανεξαρτησίας και στη διαμόρφωση των θεσμών του νέου κράτους.