Σε αυτό το βιβλίο συγκεντρώνονται μελετήματα, τα οποία, παρότι συντάχθηκαν με διαφορετικές αφορμές, συγκροτούν μια ενιαία θεματική ενότητα, θεμελιώδης παράμετρος της οποίας είναι το μοτίβο της αλλοτρίωσης (ή του κινδύνου της αλλοτρίωσης) της θεολογικής αυτοσυνειδησίας του ελληνικού λαού συνεπεία των αλλεπάλληλων ιστορικών δυστυχημάτων των τελευταίων περίπου επτά εκατονταετιών. Η έρευνα εστιάζεται εν πολλοίς αφενός στο πεδίο αντιρρητικής αντιπαράθεσης του χριστιανισμού με το ισλάμ και αφετέρου στο ζήτημα των δυτικών σχολαστικών επιδράσεων στη νεοελληνική θεολογία όμως, παρά ταύτα, ο προβληματισμός είναι εξάπαντος εμπλουτισμένος δια της συμπεριλήψεως της ιστορικής παραμέτρου, εφόσον στη βάση των αναλύσεων κείται πάντοτε σιωπηρώς ως προϋπόθεση κατανόησης η ιστορική συντεταγμένη της μακραίωνης δουλείας με όλα τα αναπόφευκτα παρακολουθήματά της: καταστροφή της κρατικής υπόστασης του ελληνικού γένους, καίρια υπονόμευση των παιδευτικών του υποδομών, εξισλαμισμοί, εξωμοσίες, εκκλησιαστικός βίος υπό επιτήρηση και βέβαια υπό τη διαλυτική αίρεση της κατά καιρούς εμφανιζόμενης αδυναμίας της χρυσοφόρου όρνιθος (των ραγιάδων) να εξαγοράζει αντί βαρύτατου τιμήματος από τον αλλόδοξο ηγεμόνα και αυτό τούτο το δικαίωμα επιβίωσής της.