Η δεκαετία του 1940 έχει βρεθεί στο επίκεντρο της ιστοριογραφικής και δημόσιας συζήτησης από την αρχή του νέου αιώνα. Νέα ερευνητικά πεδία διανοίχθηκαν, νέες μελέτες δημοσιεύτηκαν, νέες μέθοδοι προτάθηκαν και διαφορετικές προσεγγίσεις κατατέθηκαν, προκαλώντας συχνά έντονες διαμάχες μεταξύ των ερευνητών. Η έκρηξη του ενδιαφέροντος για τη δεκαετία του 1940 είχε ως αποτέλεσμα να έλθουν στην επιφάνεια οι λιγότερο «ένδοξες» πλευρές του παρελθόντος, να κλονιστούν κάποιες από τις βεβαιότητες και να πολλαπλασιαστούν τα ερωτηματικά. Τι ήταν το φαινόμενο της Αντίστασης; Γιατί οι εμφύλιες συγκρούσεις της Κατοχής ήταν τόσο βίαιες; Γιατί χιλιάδες Έλληνες συνεργάστηκαν με τους κατακτητές; Γιατί η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εξόντωσης εβραϊκού πληθυσμού στην Ευρώπη;

Αξιοποιώντας την πλούσια βιβλιογραφία των τελευταίων δεκαετιών, το βιβλίο επιχειρεί μια συνθετική προσέγγιση των εξελίξεων και των κοινωνικών αλλαγών που συνέβησαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Έτσι εξετάζονται, μεταξύ άλλων, η οικονομική αποδιάρθρωση και η πείνα, η τύχη των μειονοτήτων, η ένοπλη αντίσταση και οι συνέπειες των αντιποίνων. Στο επίκεντρο βρίσκεται, σε μεγάλο βαθμό, η μελέτη του κινήματος της Αντίστασης, αφού η Κατοχή είναι μια ιστορική περίοδος που χαρακτηρίστηκε από τη δυναμική είσοδο της κοινωνίας στην πολιτική και την ανάληψη πρωτοβουλιών «από τα κάτω».