ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να μελετήσει τον χώρο όχι μόνο ως ένα πολιτισμικό, κοινωνικό πεδίο, αλλά ως συντελεστή της δραστηριότητας, των πράξεων και ενεργειών του ανθρώπου, ως υλικό, σημειωτικό σύστημα που συμμετέχει και εμπλέκεται σ' αυτές μέσα σ' ένα δίκτυο διαδραστικών επικοινωνιακών καταστάσεων. O χώρος πιστώνεται με νόημα όχι με την ιδιότητα του κοντινού ή μακρινού γεωγραφικού περιβάλλοντος, αλλά κυρίως μ' εκείνη των επικοινωνιακών σχημάτων που περι-γράφουν τον τρόπο δράσης του παιδιού μέσα του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο γεωγραφικός παράγοντας (τόπος κατοικίας, θέση και απόσταση από χώρους-πλαίσια πιθανών δραστηριοτήτων) δεν επηρεάζει τις χωρικές συμπεριφορές.

Η παρούσα μελέτη, διαπιστώνοντας ότι τα δεδομένα για τη σύγχρονη πόλη συγκλίνουν στην αναγνώριση ενός περιβάλλοντος αποξενωμένου από το παιδί και τις ανάγκες του για κίνηση, δράση, συνεχή έκθεση σε ποικίλα και πολύπλοκα ερεθίσματα, διαδραστικές επαφές με άλλα άτομα και ομάδες, αλλά και με τον ίδιο τον χώρο, θεωρεί σκόπιμη την αναβίωση -με νέους όρους- του προβληματισμού που στο παρελθόν αναπτύχθηκε από την επιστημονική κοινότητα γύρω από ζητήματα ισόρροπης σχέσης παιδιού-πόλης.

Παρ' όλη την επιχειρηματολογία των ένθερμων υποστηρικτών των chat rooms κι άλλων ψηφιακών σαλονιών για τον δημόσιο χαρακτήρα αυτών των «χώρων», η μελέτη υποστηρίζει ότι τα νέα αυτά πεδία επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης του ανθρώπου αδυνατούν, λόγω των ιδιοτήτων τους (έμμεση επικοινωνιακή πράξη μέσω της εικόνας του «άλλου»), να μεταφέρουν στον «επισκέπτη» τους τον πλούτο της κοινωνικής εμπειρίας του φυσικού περιβάλλοντος. Όπως επίσης, η περιβαλλοντική εμπειρία των περίκλειστων «πόλεων-οθονών» (πολυλειτουργικά shopping centers, θεματικά πάρκα) διαφέρει από εκείνη της πόλης, παρά την ποικιλία των ερεθισμάτων τους.

H πόλη που κατασκεύασε ο χρόνος, με τα κτίρια, τους δρόμους και τις πλατείες να συνθέτουν την ιστορία της, με τις συλλογικές μνήμες να νοηματοδοτούν το χώρο της, με την πολυπλοκότητα των στοιχείων της, με την ελεύθερη πρόσβαση στους υπαίθριους χώρους της, διεκδικεί καίριο ρόλο στις διαδικασίες ανάπτυξης, κοινωνικοποίησης και αγωγής του παιδιού.

Η μελέτη προτείνει σχεδιαστικά κριτήρια για την αναβάθμιση των περιβαλλόντων δράσης και ζωής του παιδιού.