ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Στόχος της παρούσας μελέτης αποτελεί η περιγραφή, κατανόηση και διάκριση των προϋποθέσεων, των δυνατοτήτων και των ορίων της θεολογικής γνωσιολογίας. Για την επίτευξή του από τους Πατέρες της Εκκλησίας επιλέγονται ο Μακάριος ο Αιγύπτιος, ο Ευάγριος Ποντικός και ο Διάδοχος Φωτικής. Η επιλογή αυτή οφείλεται στην αίγλη αλλά και στη γοητεία των χαρισματικών μορφών τους, που σημάδεψαν όχι μόνο την εποχή του 4ου και 5ου αιώνα αλλά και τη μεταγενέστερη ορθόδοξη θεολογία και πνευματικότητα.

Σήμερα, είναι πλέον αναμφισβήτητη η συμβολή τους στη διαμόρφωση της ησυχαστικής κίνησης του 14ου αιώνα, ενός θεολογικού ρεύματος που οι απαρχές του εντοπίζονται στα χρόνια της γένεσης του ασκητικού μοναχισμού. Η διδασκαλία τους πηγάζει από τα προσωπικά τους βιώματα. Η φιλοσοφία τους είναι φιλοσοφία των πράξεων, αληθινή φιλοσοφία, που επιβεβαιώνει την προσωπική βίωση της θείας μέθεξης. Η απόλυτη σύζευξη δόγματος κατ άσκησης, θεωρίας και πράξης, διδασκαλίας και ζωής, οντότητας και πραγματικότητας στην προσωπική τους υπόσταση θεωρείται αυτονόητη.

Αφιερώνοντας ολοκληρωτικά τον εαυτό τους στην ερωτική αναζήτηση του Θεού τελικά πέτυχαν το απόλυτο: να ενωθούν και να γνωρίσουν τον θεό μεταμορφώνοντας χαρισματικά ολόκληρη την ψυχο-πνευματικο-σωματική τους υπόσταση. Έτσι, μας προσκαλούν στην αναζήτηση του απόλυτα αγαθού, του μοναδικά αληθινού, του πραγματικά άξιου, δηλαδή του Τριαδικού Θεού.

Η διδασκαλία τους, ανεκτίμητης αξίας για τον άνθρωπο κάθε εποχής, μεταδίδει στο σύγχρονο κόσμο όχι μόνο ένα μήνυμα ελπίδας αλλά και ένα υπόδειγμα αγωνιστικότητας, καθώς διακηρύττει ότι στην εν Χριστώ ζωή τα οράματα πραγματοποιούνται, τα θαύματα βιώνονται και τα μυστήρια αποκαλύπτονται, μια και τα πάντα μπορούν να συμβούν "χάριτι Θεού" τη στιγμή που ο άνθρωπος αποφασίζει οριστικά και αμετάκλητα να διαβεί τη στενή πύλη.