ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 108 ΠΑΡ. 1 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Η μελέτη αυτή εξετάζει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το θέμα της συνταγματικής προστασίας της παιδείας της ελληνικής ομογένειας, το σύνολο των νομοθετικών και διοικητικών μέτρων που αναφέρονται στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό και τις αναγκαίες προσαρμογές που θα επιτρέψουν την περαιτέρω ανάπτυξη της παιδείας της διασποράς σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή. Ειδικότερα, η μονογραφία αυτή αποτελεί μια αξιόλογη και πρωτότυπη συμβολή στην ερμηνεία του άρθρου 108 παρ. 1 του Συντάγματος και των νομοθετικών και διοικητικών διατάξεων που αναφέρονται στην παιδεία των αποδήμων και συμβάλλει στην πλήρωση του κενού της ελληνικής επιστήμης, στην οποία δεν υπάρχει εργασία σχετικά με το θέμα αυτό από πλευράς συνταγματικού δικαίου.

Στο βιβλίο αναλύεται η έννοια της συνταγματικής προστασίας της παιδείας της ελληνικής ομογένειας στις σύγχρονες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί λόγω των μεταναστεύσεων και της εξάρσεως των πολιτιστικών ανταγωνισμών που παρατηρούνται διεθνώς και διατυπώνεται η πρόταση ότι ο βασικός λόγος προστασίας της συνίσταται στη συμβολή της στη διαμόρφωση της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας των ομογενών, όπως επίσης και στην προστασία της γλώσσας και του πολιτισμού ως αυτόνομων αξιών που προστατεύονται και εκτός Ελλάδος.

Επίσης, παρουσιάζεται το πλέγμα των ρυθμίσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Συμβούλιο της Ευρώπης για την προστασία της μητρικής γλώσσας και της πολυγλωσσίας και στις Διακηρύξεις της ΟΥΝΕΣΚΟ για την προστασία της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και των αΰλων αγαθών και υποστηρίζεται ότι βάσει αυτών είναι δυνατόν να προωθηθεί η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας για τους Έλληνες του εξωτερικού, εφόσον ληφθούν μέτρα τόσο από τη χώρα προελεύσεως των μεταναστών ή των αιτούντων εργασία όσο και από τη χώρα υποδοχής, όπως συμβαίνει με την Ισπανία, το Βέλγιο, τη Γεωργία, την Αυστραλία και άλλες χώρες, των οποίων οι ρυθμίσεις εξετάζονται εν σχέσει προς την ελληνική ομογένεια.

Εν συνεχεία, αναλύεται το νομοθετικό πλαίσιο της ελληνόφωνης εκπαίδευσης στο εξωτερικό, δηλαδή οι νόμοι 2413 του 1996 και 3480 του 2006, οι οποίοι έχουν επιτρέψει τη δημιουργία πολλών μορφών εκπαιδευτικών μονάδων, στις οποίες απασχολείται μεγάλος αριθμός αποσπασμένων και ομογενών εκπαιδευτικών. Ιδιαίτερη αρωγή προσφέρεται σε έδρες Ελληνικών Σπουδών και στις έδρες Ορθόδοξης Θεολογίας στο εξωτερικό, είτε με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς είτε με οικονομική ενίσχυση των δραστηριοτήτων τους.

Τέλος, επισημαίνονται τα γενικότερα προβλήματα που συνδέονται με την οργάνωση και τη διοίκηση της εκπαίδευσης στο εξωτερικό και κατατίθενται συγκεκριμένες απόψεις γενικότερης πολιτικής για την καλύτερη σύνδεση των σχολείων της ομογένειας με τα σχολεία του εσωτερικού, για την αξιοποίηση των κατά καιρούς υποτρόφων του ελληνικού κράτους με συνεχή σύνδεσμο με τη χώρα, για την ορθολογικότερη δραστηριότητα των εδρών ελληνικών σπουδών και για την πρόβλεψη συνεργασίας με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ούτως ώστε να καταστεί περισσότερο αποτελεσματική η υλοποίηση της συνταγματικής πρόβλεψης περί της μέριμνας της παιδείας των ομογενών.