Στο εισαγωγικό κείμενο "Ο Γασπάρ τη Νύχτας", ο Μπερτράν αφηγείται πώς ήρθαν στην κατοχή του τα κείμενα που συνθέτουν το κυρίως μέρος του έργου που έχει για όνομα συγγραφέα Γασπάρ της Νύχτας και τίτλο Φαντασίες με τον τρόπο του Ρέμβρανδου και του Καλλότου. Μια σειρά σύντομων κειμένων αφηγούνται συμβάντα και μύθους ή περιγράφουν πρόσωπα και πράγματα της ζωής στην Ευρώπη του ύστερου Μεσαίωνα και του Μπαρόκ, στο Παρίσι και άλλα μέρη της βαθμιαία σχηματιζόμενης Γαλλίας, όπως το δουκάτο της Βουργουνδίας, ή σε περιοχές των Κάτω Χωρών.

Βασιλιάδες και δούκες, επαίτες και αστοί, στρατιώτες και ληστές, πιοτήδες και καλόγεροι, λόγιοι και μάγοι, αγωγιάτες και πλύστρες, έμποροι και θεατρίνοι, ποιητές κι αλχημιστές, τουρλουπίνοι και λανσκενέδες, σαλαμάνδρες και νάνοι. Διαρκώς ανάμεσα σε φαντασία και στοχασμό, ιστορία και παραμύθι, δράμα και κωμωδία, δημόσιο και ιδιωτικό, πειθαρχία και παράβαση, νοσταλγία και ειρωνεία, τα αποσπασματικά αυτά κομμάτια αναπτύσσουν μια εντατική και πολύτροπη προσπάθεια να γίνει λογοτεχνία η ιστορία, δηλαδή λόγος η ιστορική μνήμη.

Η μετάφραση, συλλογική δουλειά εργαστηρίου στο πλαίσιο μεταπτυχιακού προγράμματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, απηχεί την ιδιορρυθμία της γραφής ενός τέτοιου εγχειρήματος. Οι σημειώσεις δίνουν ορισμένα χρήσιμα ιστορικά και γραμματολογικά στοιχεία. Το επίμετρο παρουσιάζει και συζητά τη λογοτεχνική λειτουργία, αλλά και τη μεταφραστική πρόκληση της γραφής του Μπερτράν. Ο αναγνώστης έχει να απολαύσει αφηγήματα αλλόκοτα και αδρές εικόνες - και να αναρωτηθεί για ιστορίες που ίσως κι αυτός θυμάται γασπαρινά.