ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣ ΟΜΙΛΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

Το βιβλίο του δικηγόρου κ. Αστερίου Λαχανά με θέμα: «Τα συμμετοχικά δικαιώματα των εργαζομένων στους επιχειρηματικούς ομίλους κοινοτικής κλίμακας και στις Ευρωπαϊκές Εταιρείες» αποτελεί μία νομική προσέγγιση του θεσμού της συμμετοχής των εργαζομένων στις υπερεθνικές επιχειρήσεις και ομίλους επιχειρήσεων.

Ο συγγραφέας αναζητά τους λόγους που επιβάλλουν από δικαιοπολιτική άποψη την καθιέρωση μηχανισμών συμμετοχικής παρέμβασης των εργαζομένων σε διεθνικό - ευρωπαϊκό επίπεδο και διερευνά το εάν οι σχετικές κοινοτικές Οδηγίες (ιδίως η Οδηγία 94/45/ΕΚ, όπως αυτή αναδιατυπώθηκε με την Οδηγία 2009/38/ΕΚ, αλλά και η Οδηγία 2001/86/ΕΚ) καθώς επίσης και οι σχετικές εθνικές ρυθμίσεις για την ενσωμάτωσή τους στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών (ιδίως για την Ελλάδα το Π.Δ. 40/1997 -και ήδη ο Ν. 4052/12- και το Π.Δ. 91/2006) μπορούν πράγματι - και σε ποιο βαθμό - να διασφαλίσουν την αποτελεσματική άσκηση και ουσιαστική ενίσχυση των διεθνικών συμμετοχικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στους μεγάλους υπερεθνικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Μετά από μία ενδελεχή εξέταση της υφιστάμενης κατάστασης και των ισχυουσών διατάξεων, το βασικό συμπέρασμα που συνάγεται είναι ότι το κοινοτικό δίκαιο της συμμετοχής των εργαζομένων, ιδίως στους τομείς της ενημέρωσης και της διαβούλευσης, έχει αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, συμβάλλοντας στην αναγνώριση και την εμπέδωση των σχετικών δικαιωμάτων σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., ακόμη και σε εκείνα όπου οι συμμετοχικοί θεσμοί ήταν μέχρι πρότινος σχεδόν άγνωστοι (όπως π.χ. στο ΗΒ και την Ιρλανδία). Παρά όμως τα θετικά βήματα που έγιναν, η κατοχύρωση των συμμετοχικών δικαιωμάτων των εργαζομένων σε διεθνικό επίπεδο, σε επίπεδο δηλαδή επιχειρήσεων και ομίλων με σύνθετη - διεθνική δομή και διασυνοριακή δράση, δεν είναι ακόμη πλήρης ούτε επαρκής. Οι σχετικές κοινοτικές Οδηγίες έχουν περιορισμένο πεδίο εφαρμογής, εμφανίζουν δε σημαντικές αδυναμίες και ελλείψεις οι οποίες αναλύονται διεξοδικά στα επί μέρους κεφάλαια. Επιπλέον, σε ό,τι αφορά ειδικά στο ζήτημα της εκπροσώπησης των εργαζομένων στα όργανα εποπτείας και διοίκησης των «Ευρωπαϊκών Εταιρειών», των «Ευρωπαϊκών Συνεταιρισμών», αλλά και των εταιρειών που προκύπτουν από διασυνοριακές συγχωνεύεις κεφαλαιουχικών εταιρειών, ούτε η Οδηγία 2001/86/ΕΚ ούτε οι σχετικές Οδηγίες 2002/73/ΕΚ και 2005/56/ΕΚ προβλέπουν την καθιέρωση κάποιου συγκεκριμένου είδους ή ποσοστού συμμετοχής των εργαζομένων, αλλά αποσκοπούν απλά στη διατήρηση των κεκτημένων συμμετοχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από ήδη ισχύουσες κατά την ημερομηνία σύστασης των νομικών αυτών προσώπων διαδικασίες και ρυθμίσεις.

Το ζητούμενο, κατά το συγγραφέα, είναι πλέον η επέκταση των δικαιωμάτων για ενημέρωση, διαβούλευση και συμμετοχή των εργαζομένων σε όλες τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και ομίλους επιχειρήσεων κάθε νομικής μορφής που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό έδαφος και η εξάλειψη των αδυναμιών και ελλείψεων που εμφανίζουν οι ισχύουσες στον τομέα αυτό νομοθετικές ρυθμίσεις, έτσι ώστε οι προβλεπόμενες από το ευρωπαϊκό δίκαιο συμμετοχικές διαδικασίες να καταστούν πράγματι γνήσιες και ουσιαστικές και να διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση τη δυνατότητα αποτελεσματικής συμμετοχικής παρέμβασης των εργαζομένων στη διαδικασία λήψης των επιχειρηματικών αποφάσεων. Προς την κατεύθυνση αυτή ο συγγραφέας διατυπώνει συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο.