Η τρίτομη Ιστορία της Σεξουαλικότητας (Η βούληση για γνώση, Η χρήση των ηδονών, Η επιμέλεια εαυτού) προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων Η αρχαιολογία της γνώσης και Επιτήρηση και τιμωρία. Ο πρώτος τόμος επικεντρώνεται στον αστερισμό των φαινομένων που συνήθως περιγράφονται με τους όρους «σεξουαλικότητα» και «σεξ». Δεν επιχειρεί να καταδείξει μια υποτιθέμενη «καταστολή» της σεξουαλικότητας προκειμένου να συμβάλει στην «απελευθέρωσή» της, αλλά να αναλύσει με ποιον τρόπο διαμορφώθηκε μια βούληση για διεξοδική γνώση του σεξ, η οποία πήρε τη μορφή μιας «επιστήμης της σεξουαλικότητας», που με τη σειρά της επιτρέπει μια ολοένα και πιο σφαιρική διαχείριση της κοινωνικής και σεξουαλικής ζωής.

Ο Μισέλ Φουκώ παρουσιάζει μια αρχαιολογία των λόγων επί της σεξουαλικότητας (ερωτική λογοτεχνία, εξομολόγηση, ιατρική, παιδαγωγική, ψυχανάλυση, δίκαιο κ.λπ.) από τον 17ο και κυρίως τον 19ο αιώνα, και θέτει ορισμένα καίρια ερωτήματα για μια «πολιτική ιστορία των σωμάτων»: Ζούμε σε μια κοινωνία που καταπιέζει τη σεξουαλικότητα; Η σεξουαλικότητα και οι λόγοι περί αυτής υφίστανται λογοκρισία ή αντιθέτως παροτρύνονται ολοένα και περισσότερο; Ποιον ρόλο επωμίζεται η σεξουαλικότητα στο πλαίσιο της σύγχρονης βιοεξουσίας; Πώς θα μπορούσε να οριστεί, σε επίπεδο σωμάτων, μια αντίσταση σε αυτή τη βιοεξουσία;