ΜΙΑ ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΟΝ HOMO DEMOCRATICUS

Πώς μπορεί κάτι κατά κανόνα ζοφερό όπως ο μηδενισμός να είναι συγχρόνως φιλόξενο και ευπροσήγορο; Υπάρχει άραγε μια εμπειρία του μηδενισμού που αναπτύσσεται από κοινού με αυτή τη μορφή κοινωνίας και πολιτισμού την οποία γνωρίζουμε υπό το εύηχο όνομα της φιλελεύθερης δημοκρατίας; Ποια είναι η ιδιαίτερη ταυτότητα του νεωτερικού μηδενισμού; Αποτελεί τελικά ο μηδενισμός πρόκληση για τη δημοκρατία;

Σε συνεχή διάλογο με τη σκέψη του Τοκβίλ και του Νίτσε, ο συγγραφέας εντοπίζει τη μηδενιστική πρόκληση στο γεγονός ότι η καθολική ορμή για μεγέθυνση της ευζωίας αποδομεί τη μέριμνα για την αξιοβίωτη πολιτεία και την ηθικοπολιτική αυτονομία των υποκειμένων. Αναγνωρίζει έτσι πως ένας ήπιος και εύθυμος μηδενισμός εμφανίζεται συχνά στην κλήση για μια ζωή δίχως τη θλίψη και τον πόνο των πολιτικών διαιρέσεων, για μια ζωή απαλλαγμένη από το «τυραννικό πέπλο» των αξιών και των μεταφυσικών σχεδίων. Αυτή η κλίση υπήρξε το τέχνασμα με το οποίο ο καπιταλιστικός φιλελευθερισμός κατάφερε να αλλοιώσει την πολιτική ψυχή της δημοκρατίας, μετατρέποντάς την σε ζώνη ελευθέρων ανταλλαγών ανάμεσα σε εγωιστικές μονάδες και μερικά συμφέροντα.

Αυτό που μπορεί να βάλει όρια σε τούτο το παιχνίδι είναι η πραγματική δύναμη των υποκειμένων: η πολιτική εμπειρία της ελευθερίας τους. Αν ο μηδενισμός κολακεύει τα άτομα με το να υπόσχεται αφειδώλευτα την ικανοποίηση όλων τους των ορέξεων, η πολιτική εμπειρία μετέχει στην αληθινή διαλεκτική επιθυμία, στην επιθυμία δηλαδή που διαμορφώνεται μέσα από μια σοβαρή σύγκρουση με την «κοινωνία των εγωιστών» και τους κηδεμόνες της.