«Ελ βερδούγο» σημαίνει «Ο δήμιος» και στο αφήγημά του αυτό ο Γάλλος μυθιστοριογράφος του 19ου αιώνα Ονορέ ντε Μπαλζάκ επέλεξε να κρατήσει τον ισπανικό τίτλο από την πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «La Mode» (28-1-1830) έως την τελευταία -το συμπεριέλαβε στον 15ο τόμο του μνημειώδους έργου του «La Comedie humaine» («H ανθρώπινη κωμωδία»).

Στη νουβέλα αυτή αφηγείται αριστοτεχνικά ένα αιματοβαμμένο επεισόδιο της γαλλικής εκστρατείας στην Ισπανία το 1808 και τη συνακόλουθη θηριωδία της, δείχνοντας περισσότερη συμπάθεια για τους Ισπανούς στασιαστές παρά για τους κατακτητές συμπατριώτες του, καθώς μαζί με μεγάλο μέρος της γαλλικής κοινωνίας του 1830, αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει την αποστροφή του για τη Γαλλική Επανάσταση, τη ναπολεόντεια εποποιία και τον βοναπαρτισμό.

O κεντρικός ήρωας, θύμα των σπανιόλικων προκαταλήψεων της κάστας, του γοήτρου και της φήμης του αρχοντικού του γένους, εξαναγκάζεται από τους κατακτητές να γίνει ο δήμιος της οικογένειάς του, βιώνοντας ένα δράμα που τον μετατρέπει σε πρόσωπο αρχαίας τραγωδίας. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια επαρχιακή πόλη, τη Μέντα, η οποία, ωστόσο, σύμφωνα με τις περιγραφές του Μπαλζάκ, ανταποκρίνεται πιστά στην τοποθεσία και την οχυρωμένη πόλη Σανταντέρ στη βόρεια ακτή της Ιβηρικής χερσονήσου, όπου και πραγματοποιήθηκε το 1809 αγγλική απόβαση που έφερε σε δυσχερή θέση τον γαλλικό στρατό κατοχής.