«Η μία μετά την άλλη οι χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης συνέδεσαν την επιστροφή της Δημοκρατίας και την επαναλειτουργία της οικονομίας της αγοράς με την επιθυμία πλήρους ένταξης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Η Ευρώπη στάθηκε μάλλον με αμηχανία απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Πρώτος συνέλαβε τη σημασία του εγχειρήματος ο εμπνευσμένος τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jacques Delors, ο οποίος βοήθησε στο να εξευρεθούν οι απαραίτητες ισορροπίες και να ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις που οφείλονταν σε μυωπική εξυπηρέτηση των εν στενή έννοια εθνικών συμφερόντων για να μπορέσει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει την πρόκληση των καιρών. Πρόκληση τόσο για τις υποψήφιες χώρες όσο και για την ίδια την υπόσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με την πορεία που άρχισε στην Κοπεγχάγη και μετά την υιοθέτηση στο Βερολίνο της Ατζέντας 2000, μπορούμε πια να πούμε ότι στη Νίκαια η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις όποιες καθυστερήσεις, μεταμορφώνεται. Δημιουργεί το πλαίσιο για να μπορέσει να λειτουργήσει σαν οικονομική και πολιτική δύναμη η οποία δεν περιορίζεται στους 15, αλλά σιγά-σιγά αποκτά πανευρωπαϊκή διάσταση. Παράλληλα διεκδικεί τη θέση που της αναλογεί στον τομέα άμυνας και ασφάλειας όχι σαν στρατιωτική υπερδύναμη αλλά σαν απαραίτητος συνομιλητής στη διεθνή σκηνή. Αυτό που είναι εξίσου σημαντικό είναι ότι αναγνωρίζεται σαν πολιτισμική και ηθική αξία αναφοράς, ένα σύνολο στο οποίο πρέπει να ανήκουν τα ευρωπαϊκά κράτη».