Η «Ασβηστη Ελπίδα» είναι το τελευταίο μέρος μιας τριλογίας που αναφέρεται στις δραματικές μέρες της Νεοελληνικής μας Ιστορίας, στις μέρες του Εμφυλίου Πολέμου, όπως τις έζησαν φαντάροι κι αντάρτες. Ο Νίκος Κυτόπουλος, μετά το «Μεγάλο Ανήφορο» (1957) και τη «Δοκιμασία» (1983), καταθέτει τις προσωπικές του μαρτυρίες, πλασμένες με στοιχεία μυθιστορηματικά.

Ο Ν. Κυτόπουλος, ζωντανός μάρτυρας εκείνου του σπάνιου στα χρονικά αδελφικού αλληλοσπαραγμού, δίνει την ατμόσφαιρα εκ των ένδον. Η τραγική πραγματικότητα μεταμορφώνεται σε σισύφειο μύθο. Ο συγγραφέας αίρεται πάνω από τα γεγονότα, τις καταστάσεις αλλά και τον εαυτό του κι αναζητεί μέσα στο χαλασμό τον άνθρωπο, τις αντιφάσεις του και το δράμα του.

Αναζητώντας, βρίσκει το σύγχρονο Σίσυφο: είναι οι άνθρωποι και από τις δύο πλευρές των χαρακωμάτων. Είναι ο ίδιος, οι συμπολεμιστές του και οι αντίπαλοί του τα’ αδέλφιά του. Είναι ο κεντρικός ήρωας που μαζί με την ταξιαρχία του φτάνει μετά από οκτώ μήνες περιπλανήσεων από τον Έβρο στο Γράμμο για να πάρει μέρος στο αδελφοκτόνο μακελειό.

 Στις 384 σελίδες του βιβλίου, παρακολουθούμε τη μάχη που δίνει ο ήρωας με τη συνείδησή του: αντιλαμβάνεται ότι ο Σίσυφος, ο καταδικασμένος από τους Θεούς στο μαρτύριο της πέτρας, δεν είναι ο ίδιος, αλλά ο «ελεύθερος», εκείνος που μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιλέξει να εγκαταλείψει το έργο του. Κι αποφασίζει την έσχατη στιγμή να πει το μεγάλο ΟΧΙ.