Η ιστορία, λένε, δεν επαναλαμβάνεται. Ωστόσο, το μόνο που κάνει είναι να επαναλαμβάνεται. 1920, η ίδρυση της Γιουγκοσλαβίας γίνεται πραγματικότητα· η τόσο επιθυμητή ένωση, που την εύχονταν και τη ζητούσαν οι Σέρβοι, οι Κροάτες, οι Σλοβένοι. Όλα πατρονάρονται από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία. Η Κοινωνία των Εθνών δίνει τη συγκατάθεσή της γι' αυτό το νέο κράτος και το δέχεται στους κόλπους της.

Το 1991, οι ίδιες αυτές δυνάμεις, στο όνομα των ίδιων αρχών και επί τη βάσει των ίδιων δεδομένων (η ελευθερία των λαών για αυτοδιάθεση), προσπαθούν, με τις ευλογίες του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, να καταστρέψουν το ίδιο αυτό σύνολο. Πράγματι, ένας παγκόσμιος οργανισμός για την ειρήνη όπως ο ΟΗΕ δε θα μπορούσε να είναι παρά εξαιρετικά ενοχλητικός για κάθε επιτιθέμενο που θα παρουσιαζόταν ως υπερασπιστής του Δικαίου και της ελευθερίας των λαών. Οι Δυτικοί λοιπόν, με τους Αμερικανούς επικεφαλής, έκαναν και κάνουν τα πάντα για να τον υποτάξουν ή για να τον δυσφημήσουν. Από ανώτατο όργανο, οι αποφάσεις του οποίου θα έπρεπε να επιβάλουν την ειρήνη, οι συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μετατράπηκαν σε προπαρασκευαστικές συνεδριάσεις για επιθετικές στρατιωτικές δράσεις (που τις εξαπολύει το ΝΑΤΟ) υπό τη νομική κάλυψη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για αυτοδιάθεση.

«Gum-prendere» (συνδυασμός)· αυτό είναι το μεγάλο ταλέντο του Δημήτρη Τ. 'Aναλι, ο οποίος μας παραδίδει εδώ, με μια πένα σαφή και ταυτόχρονα διαπεραστική, κάποια κλειδιά που προφανώς λείπουν από τους σημερινούς «διπλωμάτες» -όπως και από τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους- για να αντιληφθούν στο σύνολό του αυτό που έχει συμφωνηθεί να ονομάζεται «γιουγκοσλαβική κρίση».

Να λοιπόν ένα «τοπίο μετά τη βροχή», με την τεχνοτροπία των πινάκων του Γκένσμπορο: ένας ανεμοστρόβιλος πέρασε κι όλα όσα νομίζαμε πως τα γνωρίζαμε φαίνονται να βρίσκονται στην ίδια θέση, αλλά ταυτόχρονα να έχουν αλλάξει. Ο ανεμοστρόβιλος αυτός είναι η πένα του συγγραφέα, που αναταράζει και αναζωογονεί το καθετί, και αυτό που άλλαξε για πάντα είναι το βλέμμα μας. Όσοι πιστεύουν ότι ξέρουν δύο τρία πράγματα για τη Γιουγκοσλαβία δε θα πάρουν το ρίσκο να διαβάσουν ένα τέτοιο βιβλίο χωρίς να έχουν δυσάρεστες συνέπειες.
Paul-Marie Couteaux.