Στα Διηγήματα της Σεβαστούπολης, κείμενα εν μέρει αυτοβιογραφικά, ο συγγραφέας καταγράφει τις εμπειρίες του από τη συμμετοχή του ως αξιωματικός στην άμυνα της πολιορκημένης Σεβαστούπολης (1854-1855), και αναπλάθει τη ζοφερή πραγματικότητα του πολέμου, με τον ψυχολογικό ρεαλισμό που χαρακτηρίζει συνολικά το έργο του.

Παρ' ότι εξαίρει τη γενναιότητα των συμπολεμιστών του και την αγάπη τους για την πατρίδα, παραμένει ωστόσο ένας οξυδερκής και αντικειμενικός παρατηρητής, που δεν διστάζει να διατυπώσει τη βαθιά αποστροφή του για τον πόλεμο. Πλάθει τους ήρωές του χωρίς εξιδανικεύσεις και τους παρακολουθεί - με μεγάλη γνώση της ανθρώπινης ψυχής - καθώς πορεύονται με θάρρος ή φόβο, φιλόδοξοι, επηρμένοι, μικροπρεπείς ή συγκινητικά απλοί, μονίμως αντιμέτωποι με τον πόνο και το θάνατο. Από τα κείμενα δεν λείπει βέβαια η κριτική για την αστική υποκρισία των Ρώσων αξιωματικών καθώς και για τις μεγάλες κοινωνικές αδικίες που επικρατούσαν στο στρατό. Η οργισμένη ματιά του Τολστόι, που η συμμετοχή του σ' αυτόν τον πόλεμο στιγμάτισε βαθιά τη ζωή και το έργο του, συνυπάρχει και εναλλάσσεται με ένα απρόσμενο, υποδόριο χιούμορ καθώς και με τη μεγάλη αγάπη και συμπόνια του για τον άνθρωπο.

Μέσα από τα μάτια του εικοσιεπτάχρονου τότε συγγραφέα, ο αναγνώστης βιώνει συγκλονιστικές στιγμές στα χαρακώματα και ζει την καθημερινή ζωή στην πολιορκημένη πόλη, εκεί που ο πόλεμος κονταροχτυπιέται με την ανάγκη του ανθρώπου για ζωή, εικόνες που λίγο, δυστυχώς, απέχουν από σημερινές εικόνες σε πολύπαθες γωνιές του κόσμου μας που τις ρημάζει ο πόλεμος και η ανθρώπινη ανοησία.