Tα θεσμικά αντίβαρα της εξουσίας αποσκοπούν στον αμοιβαίο έλεγχο των κρατικών οργάνων, προκειμένου η πολιτική εξουσία να ασκείται με μετριοπάθεια και σεβασμό στα δικαιώματα των πολιτών. Στη χώρα μας η πολιτική εξουσία συγκεντρώνεται στο πρόσωπο του πρωθυπουργού. Η ενίσχυση της εξουσίας του συντελέσθηκε με την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1986, η οποία, καταργώντας τις προεδρικές «υπερεξουσίες», εμπέδωσε τον αποφασιστικό ρόλο των πολιτικών κόμματων στη λειτουργία του πολιτεύματος. Ενώ όμως έπρεπε, παρακολουθώντας τις εξελίξεις στη μεταπολεμική Ευρώπη, να ενισχύονται το πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης και παράλληλα οι θεσμικές εγγυήσεις των συνταγματικών ελευθεριών, η κριτική στράφηκε από τα ρυθμιστικά αντίβαρα του ΠτΔ στα δικαστικά αντίβαρα.

Μετά την εισαγωγή στη θεωρητική προβληματική των αντίβαρων της εξουσίας, που αφορά μια σημαντική, αλλά συχνά παραμελημένη, όψη της πολιτικής ελευθερίας, επιχειρείται η συστηματική και κριτική παρουσίαση των βασικότερων μορφών θεσμικών αντίβαρων της εξουσίας, όπως διαμορφώθηκαν μέσα από τις αναθεωρήσεις του Συντάγματος του 1975.

Επίσης, αναδεικνύεται η γενικότερη τάση που επικρατεί στη χώρα μας στον τομέα αυτό, υπογραμμίζεται η σημασία του προβλήματος και προσφέρονται ερεθίσματα για προβληματισμό ενόψει της νέας αναθεώρησης του Συντάγματος με την αξιοποίηση κατάλληλων συγκριτικών παραδειγμάτων.

Στη μελέτη εξετάζονται, τέλος, τα λαϊκά αντίβαρα της εξουσίας (δημοψήφισμα και άλλες μορφές άμεσης δημοκρατίας), τα κοινοβουλευτικά αντίβαρα -αφενός στο πλαίσιο της νομοθετικής λειτουργίας της Βουλής και αφετέρου του κοινοβουλευτικού ελέγχου-, ο θεσμός της ποινικής ευθύνης των υπουργών, τα δικαστικά αντίβαρα, με έμφαση στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και στην πρόταση ίδρυσης Συνταγματικού Δικαστηρίου. Ως προς το τελευταίο ζήτημα, υπογραμμίζονται οι κίνδυνοι από την ενδεχόμενη ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Ελλάδα.